Stanowisko Parlamentarnego Zespołu na rzecz Życia i Rodziny ws. projektów aborcyjnych

Sejm RP 12 kwietnia br. skierował do dalszych prac cztery projekty ustaw, dotyczące liberalizacji prawa aborcyjnego, złożone przez posłów Klubu Parlamentarnego Lewicy (druk nr 176 i 177), Klubów Parlamentarnych Polska 2050 i Polskie Stronnictwo Ludowe – Trzecia Droga (druk nr 223) oraz Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska (druk nr 224). Projekty zostały przekazane do Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących prawa do przerywania ciąży.Pierwszy z projektów KP Lewicy (druk nr 176) zakłada częściową dekryminalizację i depenalizację przerywania ciąży, w tym wyłączenie przestępności w przypadku wykonania aborcji za zgodą kobiety, jeśli była ona wykonana nie później niż w 12. tygodniu ciąży, a także wyłączenie karalności w razie wykonania aborcji w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu oraz dekryminalizację sprawstwa pomocniczego.
Drugi z projektów KP Lewicy (druk nr 177) zakłada legalność aborcji do 12. tygodnia ciąży, a w określonych przypadkach również i po upływie tego okresu. Projektodawcy zakładają taką możliwość m.in. w przypadku, gdy ciąża będzie stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, jak również w sytuacji, gdy wyniki diagnostyki prenatalnej lub inne przesłanki medyczne będą wskazywać na to, że występują nieprawidłowości rozwojowe lub genetyczne płodu. Projekt KP Polska 2050 i PSL – Trzecia Droga (druk nr 223) zakłada powrót do stanu prawnego sprzed wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. (sygn. akt K 1/20). Likwiduje jednocześnie dotychczasowy obowiązek konsultacji z kobietą, mający na celu pomoc w rozwiązaniu jej problemów, w tym poprzez wskazanie dostępnych form pomocy przysługujących kobietom w związku z ciążą i po urodzeniu dziecka.
Projekt KP Koalicja Obywatelska (druk nr 224) przewiduje legalną aborcję na życzenie do 12. tygodnia, a w określonych przypadkach również po upływie tego okresu. Ponadto projekt zakłada, że stwierdzenie okoliczności uzasadnionego podejrzenia, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego, nie będzie czynione przez prokuratora, lecz na podstawie oświadczenia kobiety pod rygorem odpowiedzialności karnej. Uchyla się również obowiązek Rzecznika Praw Dziecka troski o prawa dziecka od jego poczęcia do pełnoletności. Należy zauważyć, że wszystkie procedowane projekty ustaw naruszają konstytucyjny wymóg zapewnienia każdemu człowiekowi prawnej ochrony życia, niezależnie od stanu zdrowia czy etapu rozwoju (art. 38 Konstytucji RP), jak również zasadę równości wszystkich wobec prawa (art. 32 ust. 1 ustawy zasadniczej).
Projekty zawierają również szereg przepisów sprzecznych z międzynarodowymi standardami ochrony praw człowieka. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 r. w art. 3 stanowi, że każdy człowiek ma prawo do życia. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych w art. 6 w ust. 1 stwierdza, iż każda istota ludzka ma przyrodzone prawo do życia, zaś nikt nie może być go samowolnie pozbawiany. Europejska Konwencja Praw Człowieka w art. 2 nakazuje, aby prawo każdego człowieka do życia było chronione przez ustawę.
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej w art. 2 wskazuje, iż każdy ma prawo do życia. Wreszcie Deklaracja Praw Dziecka ONZ z 1959 r. oraz Konwencja o prawach dziecka z 1989 r. jednolicie wskazują, że dziecko wymaga szczególnej opieki i troski, a także odpowiedniej opieki prawnej, zarówno przed urodzeniem jak i po urodzeniu.
Projekty są wreszcie sprzeczne z linią orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego dotyczącą dopuszczalności aborcji (wyrok z 28 maja 1997 r., sygn. akt K 26/96 oraz wyrok z 22 października 2020 r., sygn. akt K 1/20), w których Trybunał orzekł, w zakresie przedmiotu wniosku, że dopuszczenie przerwania ciąży jest niezgodne z konstytucyjnymi zasadami prawnej ochrony życia oraz nienaruszalności godności człowieka. Równolegle Europejski Trybunał Praw Człowieka w szeregu swych orzeczeń wskazał, że aborcja nie jest prawem wynikającym z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – nie istnieje prawo do aborcji (wyrok z dnia 5 października 1985 r. w sprawie Jean-Jacques Amy przeciwko Belgii czy wyrok z dnia 26 października 2004 r. w sprawie Silva Monteiro Martins Ribeiro przeciwko Portugalii).

Parlamentarny Zespół na rzecz Życia i Rodziny stanowczo sprzeciwia się wszystkim czterem procedowanym projektom aborcyjnym i apeluje o przestrzeganie krajowych oraz międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka, zwłaszcza w kontekście ochrony życia najbardziej bezbronnych – dzieci nienarodzonych.

Biuro

15 maja 2024